Dofinansowanie:
Projekt stworzony przez fundację WyspArt
Strona FundacjiKontakt
nazwa grecka: rynek, plac, miejsce spotkań mieszkańców miasta w czasach starożytnej Grecji.
kamienna budowla dostarczająca wodę do miast, dawny wodociąg.
teatr na wolnym powietrzu na planie owalu lub półkola; w czasach starożytnych amfiteatry budowano z kamienia, a widownia wznosiła się schodkowo nad sceną; teatry starożytnych Greków i Rzymian mogły pomieścić do 40 tysięcy widzów.
skamieniałości w kształcie muszli ślimaka występujące w skałach wapiennych.
osoba zajmująca się badaniem minionych kultur i cywilizacji oraz ich związkami z otaczającym światem.
masa budowlana uzyskiwana z paździerzy konopnych (zdrewniałych części rośliny konopi), wapna i wody, do budowy ścian, wylewana w szalunku z wewnętrzną konstrukcją drewnianą (szerzej opisany w dziale „Techniki budowania”).
taki, który ulega rozkładowi, nie pozostawiając po sobie śmieci.
oczyszczanie ścieków przy pomocy bakterii
twierdza panująca nad miastem.
społeczeństwo na wysokim poziomie rozwoju gospodarczego, kulturalnego, posiadające własną religię, urzędy i tradycje.
wystająca część elementu drewnianego, umożliwiająca łączenie z innym elementem na tzw. „czop i gniazdo” (gdzie czop to wypustka, a gniazdo – pasujący otwór).
inaczej dach dwupołaciowy; najczęściej spotykany dach o dwóch przeciwległych płaszczyznach (połaciach) spotykających się w kalenicy (górnej krawędzi dachu) i opadających na dwie strony.
górna warstwa gleby składająca się w dużej części z korzeni traw i innych roślin.
budynek zaprojektowany tak, aby miał własne źródło energii (panele słoneczne, wiatraki) i wody (studnie), własną oczyszczalnię ścieków, a także aby mógł funkcjonować bez zewnętrznych mediów.
dom bardzo dobrze ocieplony z zewnątrz (dobra izolacja cieplna), który potrzebuje bardzo mało energii do ogrzania wnętrza lub nie potrzebuje jej wcale.
ręcznie łupana deska z drzewa iglastego.
naturalny materiał powstały ze ściętych drzew i przygotowany w tartakach do dalszej obróbki (szerszy opis w dziale „Naturalne materiały”).
„statek ziemny”, budynek zbudowany w technice mieszanej: z materiałów naturalnych i z odpadów oraz z materiałów z recyklingu (szerzej w dziale „Techniki budowania”).
działanie człowieka na rzecz ochrony środowiska, czyli czystej wody, ziemi i powietrza; ekologiczne budownictwo oznacza budowanie z naturalnych surowców: gliny, drewna, kamieni, słomy, konopi.
zewnętrzna ściana domu; ściana widoczna od ulicy to elewacja frontowa, ściana od ogrodu to elewacja tylna, a z boku – elewacja boczna.
taki, który pozwala na zmniejszenie kosztów ogrzewania domu.
nazwa rzymska: rynek, plac, miejsce spotkań mieszkańców miasta.
podstawa, budowlany element konstrukcyjny, znajdujący się w wykopie w ziemi; na fundamencie wznosi się dom, wykonany z betonu, żelbetu (beton z żelaznymi prętami), murowany z cegieł lub kamieni; bez fundamentu dom by się rozpadł.
w japońskich domach dekoracyjna lekka rama drewniana wypełniona podwójnym papierem, ozdobiona wzorzystym papierem lub tkaniną, nieprzeźroczysta; służyła do przegradzania powierzchni mieszkalnej wewnątrz domu poprzez przesuwanie w szynach na podłodze i suficie.
naturalny materiał budowlany powstały w epoce lodowcowej, z pokruszenia skał pod ciężarem lodowca; pozostał w ziemi jako osad polodowcowy po stopieniu się lodowca (szerszy opis w dziale „Naturalne materiały”).
drewniany materiał do pokrywania dachu, w formie deseczek z drewna iglastego, łączonych poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą.
górna warstwa ziemi bogata w składniki odżywcze niezbędne do wzrostu roślin.
zabezpieczenie budowli przed wilgocią, niską i wysoką temperaturą powietrza.
naturalny materiał budowlany w formie fragmentów skał, które można znaleźć w górach i pod ziemią; kamienie powstały miliony lat temu w różnych warunkach między innymi przez wybuchy wulkanów i zastyganie lawy, przez kruszenie i przemieszczanie się wraz z wodą i lodem, a także przez osadzanie się żywych organizmów na dnie oceanów – wytworzyły się wtedy skały wapienne (szerszy opis w dziale „Naturalne materiały”).
wielopiętrowy teatr kamienny na planie koła; najsłynniejsze jest Koloseum w Rzymie, gdzie odbywały się walki gladiatorów.
rodzaj rośliny, która rośnie bardzo szybko, od 4 do 6 miesięcy, i osiąga 1,5 m do 2,5 m wysokości; naturalnym materiałem budowlanym są zdrewniałe części łodyg konopi, które zmieszane z wapnem i wodą dają beton konopny (szerszy opis w dziale „Naturalne materiały”).
część konstrukcji domu odpowiedzialna za podtrzymanie całej budowli.
konstrukcja domu z kostek słomy, bez dodatkowego szkieletu drewnianego.
sklepienie budowli w kształcie czaszy.
związki chemiczne, które posiadają zdolność świecenia wywołanego inną przyczyną niż rozgrzanie.
najgęściej zaludniona część Nowego Jorku (miasta w USA), leżąca na wyspie o tej samej nazwie, słynna z drapaczy chmur i wielkiego parku o nazwie Central Park.
konstrukcja zabezpieczająca przed osuwaniem się ziemi.
skrót od „naszej ery”, oznaczający czas liczony od narodzin Chrystusa.
naturalne złoża asfaltu, znajdujące się zwykle w pobliżu złóż ropy naftowej.
naturalny nawóz z odchodów zwierząt.
źródła energii, które się nie wyczerpią: słońce, woda, powietrze; energię z tych źródeł wykorzystuje się do produkcji ciepła i prądu; węgiel, ropa naftowa, uran, gaz ziemny – to paliwa kopalne, które się wyczerpują i dlatego nazywane są nieodnawialnymi źródłami energii.
mechaniczne (specjalnymi maszynami) oddzielenie słomy od ziaren zbóż.
skrót od „przed naszą erą”, inaczej: przed narodzinami Chrystusa.
urządzenia do przetwarzania energii słonecznej w prąd.
urządzenia do przetwarzania energii słonecznej w ciepło do ogrzewania domu i wody.
rodzaj papieru uzyskiwany z trzciny papirusowej, rosnącej na podmokłych terenach, w ciepłym klimacie; roślina ta miała do 5 metrów wysokości; najsłynniejsze są papirusy egipskie, na których spisano historię Egiptu i jego władców, faraonów.
drewniana konstrukcja ogrodowa w postaci zacienionej alei; drewniany „korytarz” porośnięty roślinami.
ściółkowanie, nowe rolnictwo wykorzystujące naturalne odpadki z ogrodu (gałęzie, liście, siano, słomę, pokrzywy), bez nawozów sztucznych i bez orania gleby.
element zabudowy od spodu wystającej poza linię ścian części dachu (okapu dachowego) na zewnątrz budynku, inaczej: podbitka dachowa.
najniższa, pierwsza belka kładziona na fundamencie domu drewnianego.
nazwa angielska, inaczej: ubijana ziemia/glina (szerzej opisana w dziale „Techniki budowania” – glina ubijana).
przerobienie odpadów budowlanych na nowe materiały do ponownego użycia; celem recyklingu jest oszczędność energii i wody, ochrona środowiska przez zmniejszenie wydobycia surowców (ropy naftowej, kamienia, węgla, minerałów) oraz zmniejszenie ilości śmieci.
rama drewniana lub bambusowa tworząca ściany w japońskim domu, wypełniona podwójnym (ściany zewnętrzne) lub pojedynczym (ściany wewnątrz domu) papierem washi, w białym kolorze przepuszczającym światło.
muzeum, zwykle na wolnym powietrzu, gdzie gromadzone są zabytkowe budowle, aby uchronić je przed zburzeniem.
naturalny materiał budowlany uzyskany z łodyg i liści dojrzałych roślin
uprawnych po omłocie (mechanicznym oddzieleniu słomy od ziaren) np. zbóż
pszenicy, żyta, jęczmienia i rzepaku, lnu, bobiku, maku (szerszy opis w dziale „Naturalne materiały”).
jest bardzo ważny w pomieszczeniach, w których przebywamy; gdy jest za sucho, chorujemy, a gdy jest za mokro – pojawia się pleśń lub grzyb i też chorujemy; w budynkach zbudowanych z naturalnych materiałów klimat pomieszczeń jest zdrowy, a wilgotność się nie zmienia.
wzmocnienie ścian.
pozioma konstrukcja oddzielająca od siebie poszczególne kondygnacje budynku.
odpad produkcyjny lub zużyte materiały, które po odpowiednim przygotowaniu mogą być użyte do ponownej produkcji lub budowy.
tymczasowa konstrukcja dwóch ścian z desek albo płyt, oddalonych od siebie na grubość budowanego muru/ściany; pomiędzy deski jest wsypywana glina lub beton konopny, które się potem ubija.
figurki lub płytki z dobrze oczyszczonej i wypalonej gliny, stosowane do ozdabiania pomieszczeń, znane w starożytnych krajach: Egipcie Grecji, Rzymie; przedmioty terakotowe były wykonywane ręcznie lub odciskane w formach, a następnie wypalane.
inaczej: izolacja cieplna; materiał pozwalający na utrzymanie we wnętrzu ciepła w zimie i chłodu w lecie.
urządzenie zamieniające energię wiatru na pracę mechaniczną w postaci obrotowego ruchu wirnika.
nauka o planowaniu miast i osiedli; zadaniem urbanistyki jest zapewnienie dobrej współpracy pomiędzy użytkownikami poszczególnych obiektów budowlanych (osiedli mieszkaniowych, komunikacji, urzędów, szkół, przedszkoli, żłobków, teatrów, kin, zakładów przemysłowych) i ochrona środowiska, zarówno przyrodniczego, jak i kulturowego (zabytków).
belka konstrukcyjna, np. drewniana, umieszczana w ścianach budowli i okalająca strop, której rolą jest związanie stropu ze ścianami; wieniec pełni też rolę usztywniającą cały budynek.
proces polegający na rozkruszaniu i przemianie chemicznej litych skał w skały luźne.
drewniany szkielet dachu, który przenosi obciążenie z dachu na ściany nośne budynku.
woda już raz użyta do mycia i prania, a potem wykorzystana do spłukiwania toalet.
następuje, gdy gleba nie ma wielu składników odżywczych dla rozwoju roślin; gleba jest wyjałowiona na przykład wówczas, gdy w danym miejscu uprawiana jest tylko jedna roślina (tak zwana uprawa monokulturowa).
w budownictwie drewnianym połączenie elementów naciętych w taki sposób, by uzupełniały się wzajemnie.
bariera przegradzająca dolinę rzeki w celu spiętrzenia wody, zwykle betonowa, żelbetowa lub ziemna; zapora wodna może być postawiona dla różnych celów, takich jak: ochrona przeciwpowodziowa; wykorzystanie spadku wody do produkcji energii elektrycznej; pozyskanie wody (np. do wodociągów miejskich); walory rekreacyjne, czyli turystyka i wypoczynek.
budynek ekologiczny, zbudowany z materiałów naturalnych, z odnawialnymi źródłami energii (szerzej opisane w dziale „Odnawialne źródła energii”), dobrze ocieplony, oszczędny w zużyciu wody, z zielonym dachem lub pionowym ogrodem, biodegradowalny.
żywe organizmy lub ich pozostałości.